سیاره فراخورشیدی با بادهایی از جنس کریستال کوارتز
تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۴۸۹۶۷
ایتنا - ستارهشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب، موفق شدند برای نخستین بار کریستالهای ریز کوارتز حاوی سیلیس را در جو یک سیاره فراخورشیدی داغ کشف کنند.
دانشمندان میگویند نانوذرات سیلیس که روی زمین در شنهای ساحلی وجود دارد و از آن برای تولید شیشه استفاده میشود، در ابرهای سیاره فراخورشیدی معروف به «واسپ-۱۷ بی» پیدا شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، «واسپ-۱۷ بی» نخستین بار در سال ۲۰۰۹ کشف شد. این سیاره فراخورشیدی یک سیاره غولپیکر گازی است که در فاصله ۱۳۰۰ سال نوری از زمین واقع شده است. ابعاد این سیاره بیش از هفت برابر سیاره مشتری است و یکی از بزرگترین سیارات فراخورشیدی محسوب میشود که تاکنون شناخته شده است.
بر اساس تحقیقات جدیدی که روز دوشنبه در مجله «آستروفیزیکال ژورنال لترز» منتشر شد، پژوهشگران با استفاده از ابزار فروسرخ میانه تلسکوپ فضایی جیمز وب، موفق شدند نانوذرات کوارتز را در ابرهای با ارتفاع بالای این سیاره شناسایی کنند.
دیوید گرانت، نویسنده اصلی این مقاله مطالعه و پژوهشگر در دانشگاه بریستول میگوید: «ما هیجانزده بودیم. بر اساس مشاهدات تلسکوپ] هابل میدانستیم که در جو واسپ-۱۷ بی، باید ذرات معلق در هوا - ذرات ریز تشکیلدهنده ابر یا مه - وجود داشته باشد، اما انتظار نداشتیم که این ذرات از کوارتز ساخته شده باشند.»
مواد معدنی سرشار از سیلیکون و اکسیژن به نام سیلیکات در زمین، ماه و دیگر اجسام سنگی منظومه شمسی بهوفور یافت میشوند. سیلیکاتها نیز در کهکشان راه شیری بسیار متداولاند. اما تاکنون دانههای سیلیکات شناساییشده در اتمسفر سیارات فراخورشیدی مبتنی بر منیزیم بوده، نه کوارتز، که از سیلیس خالص ساخته شده است.
هانا ویکفورد، استاد ارشد اخترفیزیک در دانشگاه بریستول، در همین زمینه میگوید که دانشمندان انتظار داشتند در اتمسفر این سیاره، سیلیکاتهای منیزیم را ببینند، اما در عوض چیز دیگری را مشاهده کردند. این ذرات ریز، اصطلاحا بذر موردنیاز برای تشکیل دانههای سیلیکات بزرگترند که در سیارات فراخورشیدی سردتر و کوتولههای قهوهای دیده میشوند.
دانشمندان با کمک این یافتهها میتوانند مواد مورداستفاده برای تشکیل محیطهای سیارهای را بهتر بشناسند، ازجمله موادی بسیار متفاوت ازآنچه ما اینجا بر روی زمین شاهدیم.
از کشف کریستالهای کوارتز در «واسپ-۱۷ بی» چه میفهمیم؟
۳.۷ روز زمینی طول میکشد که سیاره فراخورشیدی «واسپ-۱۷ بی» یک بار به دور ستاره خود بچرخد. ستارهشناسان مشاهدات خود را زمانی بر روی این سیاره فراخورشیدی متمرکز کردند که این سیاره در حال عبور مقابل ستاره خود بود و نور ستاره از جو این سیاره عبور میکرد.
تیم تحقیقاتی پس از ۱۰ ساعت مشاهده، نشانهایی مبنی بر وجود نانوذرات کوارتز پیدا کرد. این کریستالهای کوارتز احتمالا ششضلعیاند، مانند ژئودها یا همان پوکسنگهای بسیار بزرگتری که ما روی زمین میشناسیم. ژئودها به ساختارهای رسوبی گفته میشود که در رسوبات و برخی صخرههای آتشفشانی پیدا میشوند. اما ابعاد هرکدام از این کریستالهای کشفشده فقط یک میلیونیم سانتیمتر است – بهقدری کوچک که ۱۰ هزار ذره از آنها میتوانند در کنار هم روی موی انسان قرار بگیرند. بر اساس این پژوهش، این ذرات از اتمسفر این سیاره فراخورشیدی ناشی میشوند.
گرانت میگوید واسپ-۱۷ بی بسیار بسیار داغ است و دمای آن به ۱۵۰۰ درجه میرسد و فشاری که در آن، این کریستالهای کوارتز در بخشهای بالایی اتمسفر تشکیل میشوند، تنها حدود یکهزارم فشاری است که ما در سطح زمین تجربه میکنیم. به گفته او، در این شرایط کریستالهای جامد میتوانند مستقیما از گاز تشکیل شوند، بدون اینکه ابتدا از فاز مایع عبور کرده باشند.
این سیاره فراخورشیدی ازنظر کشندی به ستاره خود قفل شده است، به این معنی که همیشه یک سوی آن به سمت ستارهاش است و دماهای شدیدی را نیز تجربه میکند، اگرچه سمت «همیشه شب» این سیاره سردتر است. درحالیکه ابرها میتوانند در سراسر سیاره جابجا شوند، احتمالا در قسمت داغ و روز سیاره، تبخیر میشوند و این میتواند ذرات کوارتز را در اتمسفر آن به چرخش درآورد.
به گفته گرانت، بادها میتوانند این ذرات شیشهای کوچک را با سرعت هزاران کیلومتر بر ساعت جابجا کنند. حساسیت فوقالعاده تلسکوپ فضایی جیمز وب، به محققان این امکان را میدهد که شناخت بهتری از جو و شرایط محیطی سیارات خارج از منظومه شمسی به دست بیاورند.
غولهای گازی داغ مانند واسپ-۱۷ بی، که مشتری داغ نیز نامیده میشوند، بیشتر از هیدروژن و هلیوم، به همراه مقداری بخارآب و دیاکسید کربن تشکیل شدهاند. تشخیص سیلیس در جو این سیاره فراخورشیدی به دانشمندان کمک میکند تا درک بیشتر و بهتری از ترکیبات واسپ-۱۷ بی داشته باشند. ویکفورد نیز در این زمینه میگوید اگر فقط اکسیژن موجود در این گازها را لحاظ کنیم و اکسیژن موجود در مواد معدنی مانند کوارتز را در نظر نگیریم، بهطور قابلتوجهی فراوانی کل اکسیژن را دستکم گرفتهایم. به گفته او، کریستالهای زیبای سیلیس به ما از وجود مواد مختلف در این سیاره خبر میدهد و به ما میگوید که این مواد چگونه محیط این سیاره فراخورشیدی را شکل دادهاند.
منبع: ايتنا
کلیدواژه: سیاره فراخورشیدی کریستال کوارتز فضا سیاره فراخورشیدی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.itna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ايتنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۴۸۹۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تازهترین شواهد از وجود سیاره X در لبه تاریک منظومه شمسی
گروهی از دانشمندان سیارهشناس از کالتک (مؤسسه فناوری کالیفرنیا)، دانشگاه کوت د-ازور و مؤسسه تحقیقات ساوتوست شواهد جدیدی را مبنی بر وجود سیاره نهم گزارش کردهاند. آنها مقاله خود را روی سرور preprint arXiv منتشر کردهاند و این مقاله برای انتشار در «آستروفیزیکال ژورنال لترز» پذیرفته شده است.
به گزارش خبرآنلاین، سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۴) بود که دو اخترشناس کلتک، چندین جرم کمربند کایپر (کوییپر) را در خارج از مدار نپتون، در نزدیکی لبه منظومه شمسی پیدا کردند که به نظر میرسید در جهتگیری تقریبا نزدیکی نسبت به خورشید واقع شدهاند. دانشمندان دلیل این انباشتگی را کشش گرانشی سیارهای ناشناخته پیشنهاد دادند؛ سیارهای که بعداً سیاره نهم نام گرفت. این سیاره پیشنهادی حدود ۶ برابر زمین سنگینی دارد و فاصلهاش از خورشید میتواند بین ۳۵۰ تا ۶۰۰ برابر دورتر از فاصله زمین تا خورشید باشد.
البته داستان سیاره نهم هم داستان جالبی است. از زمان کشف سیاره کوتوله پلوتو در اوایل قرن بیستم تا سال ۲۰۰۶ (۱۳۸۵) که پلوتو هنوز جزء سیارات منظومه شمسی دستهبندی میشد، اخترشناسان به دنبال سیاره دهم بودند و آن را سیاره X مینامیدند.
طی سه دهه اخیر و با یافتن تعداد بیشتری از اجرام کمربند کایپر و فرانپتونیها (TNOها)، شواهد آماری ضدونقیضی از وجود سیاره نهم ارائه شده است. برخی تحلیلها، توزیع اجرام یافتشده را به نفع وجود سیاره نهم تفسیر میکنند و برخی دیگر، کفه ترازو را به نفع نبود این سیاره تغییر میدهند. مقاله جدید به نفع وجود سیاره نهم است.
پژوهشگران در تحقیق خود به ردیابی حرکتهای اجرام بلنددورهای پرداختند که از مدار نپتون میگذرند و در طول سفر خود، حرکتهای نامنظمی نشان میدهند. آنها از این مشاهدات برای ایجاد چند شبیهسازی کامپیوتری استفاده کردند که هرکدام، سناریوهای متفاوتی را به تصویر میکشند.
دانشمندان علاوه بر تصحیح اثر کشش گرانشی سیارات بزرگ منظومه شمسی بخصوص نپتون، دادههای جزرومد کهکشانی را نیز به شبیهسازی اضافه کردند. جزرومد کهکشانی عبارت است از ترکیب نیروهای گرانشی اجرام راهشیری که در ورای مرزهای منظومه شمسی واقع شدهاند.
شبیهسازیها نشان داد که قابلقبولترین توضیح برای رفتار اجرام فرانپتونی، تداخل جاذبه گرانشی از سیاره بزرگ دوردست است. متأسفانه شبیهسازیها از آن نوع نبود که به تیم تحقیقاتی اجازه دهد مکان سیاره را نیز تعیین کند.
شرح عکس: مقایسه توزیعهای مداری از شبیهسازیهای حرکت nجسم شامل سیاره نهم ( P۹، چپ) و بدون آن (راست). هر دو پنل، فاصله حضیض (کمترین فاصله تا خورشید) را در برابر نیممحور اصلی ردپای مداری فرانپتونیهای شبیهسازیشده با زاویه تمایل مداری کمتر از ۴۰ درجه (i